Ga zelf makkelijk en goedkoop -of gratis- thuis groentebouillon maken volgens dit beproefd recept met tips: dus altijd lekkere soepen, sauzen en stoofpotjes.

Een lekker groentebouillon combineert de hartige smaken van soepselder en laurier met de ietwat zoetere smaken van wortelen en ajuin. Niets – behalve misschien je geldbeugel – belet je natuurlijk ook nog prei en knoflook bij de ajuin te voegen: het zijn extra smaken uit dezelfde plantenfamilie als de ajuin.

Maak liefst een zo groot mogelijke pot en vries in porties van een halve liter of 3/4 liter in: al naar gelang wat je normaal nodig denkt te hebben…

…Werk je veel met bouillonblokjes, denk dan hoeveel blokjes je normaal in je soep doet: gebruik je normaal gezien 2 blokjes, dan heb je in theorie 1 liter bouillon nodig. Dus invriezen in doosjes van 1 liter.

Ikzelf vries in zakjes van 250 ml in, kwestie dat ik zo nu en dan een snelle 1-persoons-maaltijdsoep klaarmaak, en dan is een grote tas bouillon dikwijls ideaal om toe te voegen.

“Gratis” groentebouillon maken

3 verschillende methodes om met wat je al in huis hebt een supergoedkope bouillon te maken, de ene al smaakvoller dan de andere uiteraard:

De kookwatermethode… Telkenmale je groenten kookt, wordt een deel van de smaak en micronutriënten opgelost in het kookvocht. Je kan dit kookvocht binden tot een makkelijke saus, of je kan het gewoon invriezen, zodat je het later kan gebruiken in elke soep waar je “water” of “bouillon” moet toevoegen. Uiteraard niet zo smakelijk als een volledige groentebouillon, maar zeker de moeite om niet zomaar weg te gooien.

We denken hier direct aan het kookwater van:

knolselder
asperges
bonen
wilde rijst
geblancheerde groenten en
geweekte droge paddestoelen (porcini, shiitake…).

De diepvriesmethode: Ook goed gewassen schillen van asperges, schorseneren, oude courgettes, harde pompoenen, wortelen, pastinaak, knolselder, zoete aardappel…, de voet van prei, selder en asperges, de stam van bloemkool en broccoli…: gooi ze niet weg! Vries ze in (alles in dezelfde zak of doos). Van zodra je een deftige hoeveelheid hebt (bijvoorbeeld een halve soeppot vol), stoof je ze eerst wat aan, zet dan onder water, laat een 20tal minuten tot 1 uur sudderen en ook dat maakt een lekkere bouillon.

De wekelijkse restjesbouillon methode: Eet je veel groenten, bewaar dan een ganse week de verse groenterestjes in je ijskast en maak er na 1 week een bouillon van.

Basisrecept groentebouillon

Om makkelijk te werken kies ik voor de “(vuist)regel van 3” als volgt:

Voor 3 keer een halve liter water: (anderhalve liter dus)

3 van elk: ajuin, wortel en soepselderstengel.
3 kruiden: 1 laurierblad + 1 takje tijm + 1 busseltje takjes peterselie.
3 knoflookteentjes

Uiteraard kan je hier naar believen op variëren:

gebruik bijvoorbeeld meer bleekselderstengels in plaats van soepselderstengels.
voeg enkele zwarte peperbolletjes toe en 1 kruidnagel
voeg 200 gram champignons toe of gedroogde champignons met het water waarin je de champignons hebt laten weken: kies liefst iets anders dan de normale, witte Parijse champignons. Paddestoelen geven extra umami smaak af: dezelfde smaak die in bouillonblokjes scheikundig wordt toegevoegd via de “smaakversterker” MonoSodium Glutamaat (MSG – e-nummer E621): teveel van deze kunstmatige MSG en je hebt grote dorst na het eten, soms zelfs hoofdpijn. Gewoon verse of gedroogde paddestoelen toevoegen dus voor heerlijke, extra smaken zonder hoofdpijn en zonder grote dorst.
voeg 60 ml droge witte wijn toe
voeg 3 knoflookteentjes toe
voeg 3 preistengels toe
voeg 3 tomaten toe: zeer lekker en geeft extra kleur aan je bouillon
voor meer (oosterse) smaken kan je ook nog wat verse gemberwortel, galangal (lengkuas) dragon, venkel, gedroogde mandarijntjesvel, gojibessen, gdroogde rode Chinese dadels of een citroengrasstengel toevoegen.

7 meer smaken in je groentebouillon met dezelfde ingrediënten

bruin je groenten door ze eerst enkele minuten aan te stoven in olie. Het bruinen gebeurt doordat dankzij de hitte de eiwitten met de natuurlijke suikers uit de groenten (vooral ajuin en wortel) zeer aromatische, nieuwe stoffen vormen. Hetzelfde gebeurt wanneer je brood bakt: de lekkere korst is eenzelfde reactie tussen suikers en eiwit, en smaakt duidelijk lekkerder dan het broodkruim.
hoe kleiner je je groenten snijdt (of raspt), hoe groter het oppervlakte tussen het water en de groenten, dus hoe makkelijker en uiteraard hoe meer de smaken uit de groenten in je bouillon zullen terecht komen. Ook meer oppervlak om te bruinen, dus weeral meer smaak.
voeg koud water toe en breng langzaam aan de kook (in dit geval geldt de regel: meer tijd = meer smaak). Verschillende smaakstoffen lossen makkelijker op in koud water, andere dan weer makkelijker in warm water. Door de groenten langzaam aan de kook te brengen, geef je alle smaakstoffen de kans om op hun ideale temperatuur op te lossen in het water.
laat de bouillon nadat je het water aan de kook gebracht zeer zachtjes sudderen: op een te heet vuur kook je teveel aroma’s uit het water.
de perfecte smaak van je bouillon… ontdek je alleen wanneer je zo nu en dan proeft. Te korte tijd sudderen en niet alle smaken zijn uit je groenten getrokken, te lang koken en je hebt iets dat op thee begint te lijken. Vooral groene preistengels kunnen na te lang koken een grassmaak toevoegen aan je bouillon. te lang gekookte selderstengels beginnen dan weer een bittere smaak af te geven. Proeven dus voor de perfecte bouillon!
alhoewel je allerlei groenten kan toevoegen, raden we je aan niet te sterk smakende groenten uit de koolfamilie toe te voegen (zoals broccoli, bloemkool, spruiten…). Een restje uit de ijskast kan je altijd mee verwerken, een ganse broccoli of bloemkool gaat echter zeker na 3 kwartier koken de andere smaken overmeesteren + het is niet eens een heerlijke smaak.
en iets geheel anders: laat de bruine schil aan de ajuinen voor een ietwat bruinere bouillon met alweer een extra smaakje erbij: